π. Δοσίθεος Καστόρης
Μπροστά σε τέτοιους κινδύνους για το μέλλον του ανθρώπου, η Ορθοδοξία, σαν λόγος και πράξη ζωής, αποτελεί μοναδική ελπίδα.
Είναι φανερό, ότι διανύουμε μια περίοδο βαθύτατης σύγχυσης και ιδεολογικής αμηχανίας που οφείλεται στην αιφνιδιαστική και απροσδόκητη κατάρρευση συστημάτων και κοσμοθεωριών, φαινομενικά, τουλάχιστον μέχρι προ ολίγου, ακατάλυτων και στιβαρών. Το ακλόνητο οικοδόμημα του υλιστικού κομμουνιστικού παραδείσου αποδείχτηκε απλά ένας πύργος από τραπουλόχαρτα που σωριάσθηκε σε μια στιγμή. Μαζί του κατέρρευσε και η ιδεολογική του προϋπόθεση, ο περίφημος μαρξισμός-λενινισμός, που παρά την μακρόχρονη κρίση του, ήταν η κυρίαρχη ιδεολογία στον χώρο της λεγόμενης επαναστατικής θεωρίας και πρακτικής.
Αλλά αν ο κομμουνιστικός κόσμος κατέπεσε σε σωρό ερειπίων, ο υλιστικός αδελφός του, παρά τα χρόνια πάθη του, φαίνεται σταθεροποιημένος.
Σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη ο κλασσικός οικονομικός φιλελευθερισμός, εξαιρετικά ανυπόλυπτος μέχρι πρόσφατα σαν ταυτόσημος της κοινωνικής εκμετάλλευσης, καθίσταται πλέον η πανάκεια και η μαγική μέθοδος για την ανόρθωση της οικονομίας. Η κοσμοθεωριακή και φιλοσοφική πανσπερμία της αστικής διανόησης παίρνει την θέση του μαρξιστικού ιδεολογικού μονισμού. Αυτό το σκηνικό δημιουργεί την ψευδαίσθηση της άνθησης της ελευθερίας. Όμως, η απελευθέρωση της ατομικής πρωτοβουλίας δεν σημαίνει απελευθέρωση του πνεύματος από τα δεσμά του υλισμού. Η κοινωνικοπολιτική τάξη έχει σαν πνευματικό της θεμέλιο έναν εξαιρετικό πεζό υλισμό. Ο νεώτερος, όπως και ο παλιότερος, καπιταλισμός, αποτελεί μια ασφυκτική κυριαρχία απρόσωπων οικονομικών δυνάμεων και αντιμετωπίζει τη ζωή και τον άνθρωπο σαν καταναλώσιμο εμπόρευμα. Μετά την κατάρρευση της κοινωνιστικής «αυταπάτης» τα νέα μεγάλα ιδανικά είναι η ασυδοσία του ατόμου – επιχειρηματία και η κυριαρχία του χρήματος. Ομολογουμένως, τα ιδανικά αυτά είναι ελάχιστα ιδανικά και μάλιστα νέα. Αποτελούν μέρος μιας τερατώδους και απάνθρωπης κοινωνικής πραγματικότητας, όπου ισχύει το δόγμα: «homo homini lupus est», δηλαδή, «ο άνθρωπος είναι λύκος».
Η αστική κοινωνία είναι μια ζούγκλα και η ζωή στα πλαίσια μιας τέτοιας κοινωνίας είναι ζωή αγρίων θηρίων.
Η ιδέα της ενότητας των ανθρώπων «χρεοκόπησε» και τη θέση της πήρε ένας ανελέητος πόλεμος εναντίων πάντων κατά πάντων. Ο αστοκαπιταλιστικός τρόπος ζωής αποκοινωνικοποιεί, αποπροσωποποιεί και τελικά απανθρωπίζει τον άνθρωπο. Ένα αγρίμι εγκλωβισμένο σ’ ένα κόσμο διάσπασης και διάλυσης, αυτή είναι η μοίρα του ανθρώπου στον κόσμο της εποχής μας! Η ελευθερία και το πνεύμα ελάχιστα έχουν να κερδίσουν σε μια κατάσταση διαμορφωμένη με αυτόν τον τρόπο. Αντίθετα διακρίνεται με σαφήνεια η απειλή ενός επερχόμενου νέου «Μεσαίωνα», ενώ δεν είναι απίθανο οι άνθρωποι να αναζητήσουν την επίλυση των προβλημάτων τους με ολοκληρωτικά καθεστώτα νέας μορφής. Μέσα στη σύγχυση και τη διάλυση, η «φαιά πανούκλα» μπορεί να εξαπλωθεί και να πάρει επιδημικές διαστάσεις. Το μέλλον προεικονίζεται ζοφερό και εφιαλτικό.