Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Έχουμε ανάγκη από σύμβολα στην ζωή μας. Δεν είναι μόνο η αναγωγή σε μία άλλη πραγματικότητα, σε ό,τι επιθυμούμε να μας συνέχει και να μας κάνει να ονειρευόμαστε σχετικά με τον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας. Έχουμε ανάγκη από σύμβολα που να συμπυκνώνουν μνήμες και πρόσωπα, που να μας δίνουν απαντήσεις ει δυνατόν σε όλα τα ερωτήματά μας για ζωή και αλήθεια, που να γεννούν ταυτότητα σε μας. Σύμβολα που να εκφράζουν αυτό που είμαστε και αυτό που θέλουμε να είμαστε. Σύμβολα που να μας ενώνουν με άλλους, ει δυνατόν με όλους. Δεν είναι μόνο ψυχολογική ανάγκη το να δηλώνουμε ποιοι είμαστε, ποιο είναι το όνομά μας. Είναι κυρίως υπαρξιακή ανάγκη. Δεν είναι ότι ανήκουμε κάπου, σε ένα «εμείς» το οποίο αγγίζει την δίψα μας για κοινωνία. Είναι και το γεγονός ότι αυτό που το σύμβολο μας δίνει είναι το αίσθημα ότι έχουμε κάτι για να παλέψουμε, έχουμε κάτι για να τονιστεί η διαφορετικότητά μας από τους άλλους που δεν ακολουθούν αυτό το σύμβολο, όχι για να αναλάβουμε να τους προσηλυτίσουμε ή να τους υποτάξουμε, αλλά γιατί η διαφορετικότητα μάς δίνει χαρά και νόημα.
Στην παράδοση της πίστης μας αυτό το σύμβολο είναι ο Σταυρός. «Το ζωηφόρον δένδρον το εν γη» φύτρωσε όχι αφ’ εαυτού του, αλλά επειδή επάνω του ανέβηκε ο Χριστός, ο λυτρωτής Κύριός μας. Τριμερής, αποτελούμενος από κυπαρίσσι, κέδρο και πεύκο, «τετρακτινοπύρσευτος», διότι κοιτά προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, αγκαλιάζει δηλαδή όλον τον κόσμο, γενόμενος πρόταση ζωής μοναδική και ανεπανάληπτη, αλλά και επειδή απλώνεται προς όλες τις διαστάσεις: μήκος, πλάτος, βάθος, ύψος, ώστε τίποτε να μη μείνει χωρίς να αγιαστεί από την χάρη Αυτού που ανέβηκε επάνω του, αλλά και από τη ευλογία που ο Σταυρός παρέχει. Ταυτόχρονα, ο Σταυρός του Κυρίου γίνεται σύμβολο διαχρονικό, καθώς η δύναμή του αλλάζει τον χρόνο, τόσο πριν και μετά Χριστόν, όσο και για τον καθέναν μας. Η αποδοχή του Σταυρού ως συμβόλου νοηματοδότησης και μεταμόρφωσης της ύπαρξής μας, μάς κάνει να νικούμε κάθε φόβο, ακόμη και του θανάτου, να αναλαμβάνουμε να ζήσουμε κατά τον τρόπο που μας δίδαξε ο σταυρωθείς, δηλαδή κατ’ αυτόν της αγάπης και της θυσίας, να Τον επικαλούμαστε ώστε να μην νικηθούμε από την φθορά των παθών, να αισθανθούμε ότι μας συνοδεύει το όνομα «χριστιανός» και μπορούμε να αναγνωριστούμε δι’ αυτού παντού, σε κάθε σχέση, σε κάθε συνάντηση, σε κάθε τόπο, σε κάθε περίσταση.
Ο Σταυρός γίνεται σύμβολο ζωής. Από ξύλο θανάτου και μάλιστα του πλέον προσβλητικού για την ανθρώπινη προσωπικότητα, διότι επάνω του ο άνθρωπος δεν έχανε απλώς την αξιοπρέπεια του σώματός του, καθώς γυμνωνόταν σε κοινή θέα, δεν υπέφερε απλώς σωματικά, καθώς το μαρτύριο ήταν φρικτό, δεν υπέφερε ψυχικά όντας απόλυτα μόνος του και καθιστάμενος αντικείμενο λοιδορίας και απόρριψης από τον κόσμο, δεν πέθαινε επειδή ήρθε η ώρα της εξόδου του από την ζωή, καθώς κάποιοι άλλοι αποφάσιζαν γι’ αυτόν, ο Σταυρός γίνεται ξύλο ζωής αιωνίου. Αυτοί που εξουσιάζουν τον κόσμο διαπιστώνουν ότι ο Υιός του ανθρώπου, ο οποίος εκούσια ανέβηκε στον Σταυρό, θα διαλύσει τόσο την εξουσία τους που όριζε ποιος ζει και ποιος πεθαίνει, ποιος είναι δίκαιος και ποιος άδικος, ποιος είναι αρεστός και ποιος όχι, ποιος ακολουθεί τα αποδεκτά πρότυπα και ποιος όχι, όσο και ένα αίσθημα ότι ο Θεός είναι κάπου ψηλά, ότι δεν μπορεί να καταλάβει ποιοι και τι είμαστε, ότι μας έπλασε και μας άφησε μόνους μας, ότι δεν απαντά στους καημούς μας, μεγαλύτερος των οποίων είναι ο θάνατος.
Αναγνωριζόμαστε ως χριστιανοί κάνοντας στο σώμα μας το σημείο του σταυρού. Τα τέσσερα σημεία του σταυροκοπήματος δείχνουν το τετρακτινοπύρσευτον του Σταυρού, το οποίο νοηματοδοτεί την ζωή μας κατά Χριστόν. Και είναι πάνω στο σώμα μας εμφανής η αναγνώριση. Η σχέση μας με τον Χριστό δε είναι μόνο ψυχική- πνευματική, αλλά μεταμορφώνει την ύπαρξή μας στην ολότητά της. Όπως ο Χριστός σταυρώθηκε ως ακέραια ύπαρξη, έτσι και ο καθένας μας δηλώνει ότι του ανήκει τόσο σωματικά όσο και ψυχικά- πνευματικά. Και είναι το σημείο του σταυρού σημάδι εμπιστοσύνης κάθε στιγμή της ζωής μας, ότι μπορεί ο κόσμος να μας στενοχωρεί ή να μας περιθωριοποιεί, ότι δεν θέλει τον αγιασμό ως στάση ζωής, ότι αδιαφορεί για την πίστη, ότι κάθε τι που κάνει έχει επάνω του το αίσθημα της παντοδυναμίας του ανθρώπου, αλλά εμείς επιμένουμε ότι τα πάντα είναι του Χριστού, η ύπαρξή μας, τα έργα μας, το θέλημά μας. Όλα τα ανεβάζουμε στον σταυρό του κόσμου, για να φυτρώσουν ως δένδρα ζωηφόρα, δηλαδή ως καρπός που αναδεικνύει τον δικό Του τρόπο, της αγάπης, της θυσίας, της ελευθερίας από τον χρόνο και τα πάθη σε κάθε σχέση, σε κάθε στιγμή της ζωής μας. Είναι ακόμη σημείο ευχαριστίας το σημείο του σταυρού επάνω μας. Τον δοξάζουμε διότι είναι μαζί μας, φανερώς και αφανώς, στα μεγάλα και τα μικρά, μας δίνει την ζωή και την ανάσταση. Και κάνοντας το σημείο του Σταυρού δείχνουμε ότι ανήκουμε στην Εκκλησία, είμαστε χριστιανοί, έχουμε μνήμες, αγίους, τρόπο πορείας, ελπίδα και διαφορετικότητα από κάθε άλλο ήθος. Όχι για να αναδειχθούμε, αλλά γιατί χαιρόμαστε!
Είμαστε χριστιανοί! Έχουμε σύμβολο και σημείο αυτού που είμαστε τον Σταυρό του Κυρίου. Όπου κι αν βρεθούμε, αναγνωρίζουμε και αναγνωριζόμαστε κάνοντας τον σταυρό μας. Ό,τι κι αν κάνουμε, ξεκινούμε με τον σταυρό μας. Και όταν γιορτάζουμε την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, ανυψωνόμαστε κι εμείς από τα μάταια, από ό,τι μας κρατά καθηλωμένους σε έναν πολιτισμό που φοβάται τον Σταυρό, γι’ αυτό και ζητά να τον αποκαθηλώσει από τις συνειδήσεις των νέων, από τα κτήρια, από την ανάληψη οποιουδήποτε αξιώματος, από την ζωή και τον θάνατο. Σαν τους εξουσιαστές εκείνων των καιρών που θέλουν να ζει ο κόσμος χωρίς Θεό.
Αντιστεκόμαστε με την πραότητα, την υπομονή, την αγάπη! Κάνοντας τον σταυρό μας, αφηνόμαστε στην παρουσία του Χριστού και λέμε: «Τα πάντα εν πάσι, Συ, Κύριε»!