Κωνσταντίνος Χολέβας

Μαθαίνω με χαρά ότι πολλά νέα αγόρια και κορίτσια μαθαίνουν σε σχολές και σωματεία τους δημοτικούς χορούς μας. Βλέπω νέα παιδιά να αποφοιτούν από σχολές βυζαντινής μουσικής και αγιογραφίας. Παρατηρώ ότι ακόμη και σε νεανικές συγκεντρώσεις περισσότερη χαρά αισθάνονται τα παιδιά μας με τους ελληνικούς δημοτικούς χορούς, παρά με τα ξένα ακούσματα. Δεν εξιδανικεύω τις καταστάσεις. Γνωρίζω πόσο ισοπεδωτικός είναι ο οδοστρωτήρας της παγκοσμιοποιήσεως. Αλλά διατηρώ συγκρατημένη αισιοδοξία για το μέλλον όταν διαπιστώνω ότι νέοι και μεγαλύτεροι προσπαθούμε να πάρουμε δυνάμεις για το παρόν και το μέλλον ακουμπώντας στον γερό και δοκιμασμένο κορμό του δέντρου με τις βαθιές ρίζες. Δέντρο είναι το Έθνος μας, ρίζες του η Παράδοση.

Η Ορθόδοξη Πίστη μας, η διαχρονική κι ενιαία ελληνική γλώσσα, η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια μέσα στην κοινότητα,  οι οικογενειακοί δεσμοί, οι χοροί μας και τα δημοτικά τραγούδια, η βυζαντινή ψαλμωδία και αγιογραφία,  η λαϊκή τέχνη,  η Ιστορία μας και η μνήμη των ηρώων, τα ήθη και τα έθιμα, τα σπουδαία λαογραφικά μας μουσεία, η αισιοδοξία για το μέλλον, ατά και πολλά άλλα είναι τα στοιχεία στα οποία μπορεί να βασισθεί μία πνευματική αναγέννηση, μία νέα ηθική και πολιτιστική ανάταση του Ελληνισμού.

Έγραφε το 1940 προς τους Έλληνες στρατιώτες ο μύστης της Ελληνορθόδοξης Παράδοσης Φώτης Κόντογλου: «Πώς μπορεί ν’ αγαπά κανείς την Ελλάδα χωρίς ν’ αγαπά τον ελληνικό τρόπο σε όλα όσα δημιουργεί η ζωή; … Όποιος αγαπά την Ελλάδα, δεν μπορεί να μην αγαπά και καθετί με το οποίο φανερώνεται η εξαίσια ψυχή της Ελλάδας, δηλαδή την Παράδοσή μας, που μέσα της είναι θησαυρισμένοι όλοι οι απόκρυφοι θησαυροί της».

Η Ελληνική Παράδοση αναβαπτισμένη στην Ορθοδοξία καλλιεργεί την ελπίδα, παρά τις δυσκολίες που πέρασε και περνά ο λαός μας. Θα την αξιοποιήσουμε δημιουργικά, ως δύναμη προοπτικής και όχι απλώς σαν μία αναφορά στο παρελθόν.

Η ιστορική μνήμη, η εθνική και θρησκευτική ταυτότητα -ειδικά για μας τους Ορθοδόξους Έλληνες- η Παράδοση, η Γλώσσα, η έννοια του Έθνους και του εθνικού συμφέροντος αποτελούν στοιχεία απαραίτητα για την επιβίωσή μας. Παρά τις σειρήνες της παγκοσμιοποιήσεως όλοι οι λαοί προτάσσουν την εθνική τους ιδιαιτερότητα. Το Έθνος, ως έννοια, ως ιδέα, ως βίωμα, ως ζωντανή πραγματικότητα παραμένει πρωταρχικός παράγων της κοινωνικής και της διεθνούς εξελίξεως. Τα Έθνη δεν πέθαναν, όπως θα ήθελαν οι πάσης φύσεως διεθνιστές.

Ως Έλληνες έχουμε υποχρέωση να αντισταθούμε στις ισοπεδωτικές τάσεις του υλισμού, του ευδαιμονισμού και στις αρνητικές πλευρές της παγκοσμιοποιήσεως και ευρισκόμενοι στα πρώτα χρόνια της τρίτης χιλιετίας καλόν θα ήτο να θυμηθούμε τον Ηρόδοτο, ο οποίος μας διδάσκει τους παράγοντες διατηρήσεως της εθνικής συνειδήσεως και ταυτότητος. Το όμαιμον, το ομόγλωσσον, τα κοινά των Θεών ιδρύματα, το ομότροπον:

1) Το όμαιμον, η κοινή καταγωγή, υπήρξε ανέκαθεν ενωτικό στοιχείο του Ελληνισμού. Σήμερα οφείλουμε να καλλιεργήσουμε τον υγιή πατριωτισμό και την ιστορική μας συνείδηση, μακριά από κάθε τάση φυλετισμού και σωβινισμού, αλλά παράλληλα καταπολεμώντας κάθε αίσθημα εθνικής μειονεξίας και ηττοπαθείας.

2) Το ομόγλωσσον (ή ομόγλωττον) εκ πρώτης όψεως μας προβληματίζει, διότι η ελληνική γλώσσα είναι μοναχική μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Δεν ανήκει σε κάποια από τις μεγάλες συνομοταξίες γλωσσών. Όμως οι πολιτικές αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη μάς επιτρέπουν να αντικρίσουμε και να αξιοποιήσουμε μία νέα πραγματικότητα. Πολλά εκατομμύρια Ορθοδόξων της Ανατολικής Ευρώπης,  μέλη ή υποψήφια μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, χρησιμοποιούν το βυζαντινογενές κυριλλικό αλφάβητο. Ρώσοι, Ουκρανοί, Σέρβοι, Βούλγαροι κ.α. ανήκουν γλωσσικά μεν στην σλαβική οικογένεια, αλλά το αλφάβητό τους είναι ελληνογενές. Το σπουδαιότερο, όμως, είναι εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες να γνωρίζουμε καλά την γλώσσα μας και να διδασκόμαστε τα Αρχαία και τη γλώσσα των εκκλησιαστικών κειμένων. Χωρίς αίσθηση γλωσσικής συνέχειας δεν οικοδομείται  η ιστορική συνέχεια.

3) Τα κοινά των Θεών ιδρύματα, δηλαδή η θρησκεία. Συνδετικό στοιχείο των Ελλήνων από τα προχριστιανικά χρόνια, πολύ δε περισσότερο μετά την διάδοση της Χριστιανικής Αληθείας. Σε δύσκολες στιγμές, όταν χανόταν ακόμη και η γλώσσα, η Ορθόδοξη Πίστη διεφύλαττε το εθνικό φρόνημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι τουρκόφωνοι Καππαδόκες επί Τουρκοκρατίας. Έμειναν προσηλωμένοι στο Γένος, διότι δεν απώλεσαν την Ορθόδοξη Πίστη τους. Ο δε κορυφαίος Άγγλος Βυζαντινολόγος Σερ Στήβεν Ράνσιμαν παρατηρεί: Στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας η εκκλησία κατώρθωσε να επιβιώσει και μαζί της επεβίωσε και ο ελληνικός λαός.

4) Το ομότροπον, τα κοινά ήθη και έθιμα. Πέραν των καθαρώς λαογραφικών στοιχείων η παράδοσή μας διασώζει ζωογόνα στοιχεία για την απάνθρωπη εποχή, στην οποία ζούμε. Ιδιαιτέρως επισημαίνω τον ρόλο του οικογενειακού θεσμού. Παρά την αύξηση των διαζυγίων η οικογένεια παραμένει η σπονδυλική στήλη της κοινωνίας μας και η διατήρηση του ρόλου της θα βοηθήσει την αποφυγή ακραίων φαινομένων ηθικής και εθνικής παρακμής.

Πρέπει να προσπαθήσουμε. Δεν είναι πάντοτε εύκολο να αντισταθούμε στα αρνητικά φαινόμενα, με τα οποία ξεκίνησε η τρίτη χιλιετία. Όμως έχουμε οδηγό την Ελληνορθόδοξη Παράδοση και την Ιστορία του Γένους μας, που μάς διδάσκουν την ελπίδα και την αισιοδοξία. Θα καλλιεργήσουμε τη γλωσσική μας συνέχεια,  την ιστορική μνήμη και την εθνική μας συνείδηση για να είναι καλύτερο το παρόν και μέλλον της Πατρίδας μας.

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ