«Τοπία» από ψυχικές διαδρομές – 53

Της Katherine Turpin

Παρόλο πού οἱ πρώιμοι έφηβοι γενικῶς δέν ἀρθρώνουν λεκτικά οὔτε παρουσιάζουν ἀπαρτιωμένο ἑαυτό πού οἱ μεγάλοι νά ἀναγνωρίζουν εὔκολα, χρειάζονται ἐνήλικες πού νά ἀναγνωρίζουν τήν ἀξία τους καί νά θέλουν νά τούς ὑπηρετήσουν σάν σύμβουλοι, δάσκαλοι, μέντορες καί γονεῖς. Μπορεῖ νά μήν εἴμαστε ἕτοιμοι νά διαβάσουμε τίς πρῶτες ἐκδηλώσεις τοῦ ἑαυτοῦ τῶν νέων, αὐτό δέν σημαίνει ὅμως ὅτι θά κόψουμε τίς σχέσεις μέ τούς γυμνασιόπαιδες. Χωρίς ἐνήλικες πού νά θέλουν νά ἀναμιχθοῦν σ’ αὐτές τίς χιλιάδες ἐκτυλισσόμενες ἀλληλεπιδράσεις, οἱ μικρότεροι ἔφηβοι ἔχουν λιγότερες ἐλπίδες νά πλάσουν ἀφηγήσεις γιά τόν ἑαυτό τους καί τήν πίστη τους πού ἐντέλει θά ἐκμαιεύσουν τήν στήριξη καί τήν ἐπιβεβαίωση τῶν κοινοτήτων τους. Κι ὅμως, ἡ σχέση διαρκείας μέ ὑποκείμενα σέ ἀλλαγές πρόσωπα ἀποτελεῖ πρόκληση πού οἱ ἐνήλικες δέν δείχνουν πρόθυμοι νά ἀναδεχθοῦν.

Δεδομένης τῆς ἀδιαμόρφωτης καί μεταβαλλόμενης φύσης τῶν πρώιμων εφήβων, οἱ ἐνήλικες πού ἐργάζονται μαζί τους χρειάζεται νά συνδυάζουν βαθειές ρίζες καί εὐλυγισία. Σάν τό δέντρο πού λυγίζει μέ τόν ἄνεμο ἀλλά δέν σπάει, μποροῦν νά χρησιμεύσουν ὡς σημεῖο ἀναφορᾶς, ὄντας ἱκανοί νά συναντήσουν τούς νέους αὐτούς ὑπό τίς πολλές μορφές πού αὐτοπαρουσιάζονται. Στήν μελέτη της γι’ αὐτό πού κάνει τόν «ἰδανικό» δάσκαλο γιά τό ἐπίπεδο αὐτό, ἡ Davies (1995) τό θέτει ἔτσι: «Παρομοίως, ἡ στερεότητα ἑνός δασκάλου καί ἡ θετική του αὐτοεκτίμηση στηρίζει τήν ἐπαγγελματική του ἀνάπτυξη καί κάνει τόν δάσκαλο νά στέκεται στό ὕψος του σταθερά στά μάτια τῶν μικρότερων ἐφήβων, νά παίρνει πρωτοβουλίες μέσα στήν τάξη καί να δίνει τό παράδειγμα τῆς προσωπικῆς ὡρίμασης στούς μαθητές» (σ. 150). Ἡ Davies σημειώνει πως οἱ πρώιμοι έφηβοι ἐνδιαφέρονται ἰδιαίτερα γιά τίς προσωπικές ἀρετές τῶν δασκάλων τους καί ὑπογραμμίζει ὅτι ἡ ἱκανότητα τοῦ ἐνήλικα νά μεριμνᾶ, καί μέ τόν σχεσιακό καί μέ τόν συμβολικό τρόπο, εἶναι καίρια ὅταν ἐργάζεται μέ παιδιά τοῦ Γυμνασίου. Καί τοῦ ἴδιου τοῦ κάνει καλό νά ἀπολαμβάνει τήν ἐνέργεια καί τό ἄνοιγμα τῶν παιδιῶν. Κατά τήν Davies, ἀπαιτεῖται ἕνα εἶδος ταιριάσματος τῶν χαρακτήρων γιά νά γίνει ἐφικτή ἡ συνάντηση τῆς μεταβαλλόμενης ἐνέργειας μέ τήν σταθερότητα, ὥστε νά διοχετευθεῖ ἡ ἐνέργεια αὐτή σέ ἀξιόλογα ἐγχειρήματα.

Κάποιοι ἐνήλικες πού ἐργάζονται μέ αὐτή τήν ἱκανότητα νά καθοδηγοῦν καί νά συμβουλεύουν, πολλές φορές δέν δίνουν ἀξιόπιστες ἀναφορές ὅτι οἱ προσπάθειές τους δίνουν καρπούς. Τό εὐμετάβολο τῶν πρώιμων εφήβων καί ἡ ἔλλειψη ἀξιόπιστων ἀφηγήσεων γιά ὅσα τούς συμβαίνουν ἐσωτερικά σημαίνουν συχνά πώς οἱ ἐνήλικες πού δουλεύουν μαζί τους δέν γνωρίζουν τό εἶδος τῆς ἐπιρροῆς πού ἀσκοῦν καί τά ἀποτελέσματά της παρά πολύ ἀργότερα.

(Γνόφος αγνωσίας: Ταυτότητα και πίστη στην πρώιμη εφηβεία, Ψυχής δρόμοι, τ. 15)

Ψυχής δρόμοι: εκεί που οι ψυχολογικές επιστήμες συναντώνται με την πίστη.

Περιοδικό που κυκλοφορεί κάθε Μάϊο και Νοέμβριο από τις εκδόσεις Αρμός.