«Τοπία» από ψυχικές διαδρομές – 49

Της Παναγιώτας Μάμα 

Για να βρούμε πρακτικούς τρόπους έτσι ώστε η Εκκλησία να πάψει να είναι ανιαρή για τους εφήβους, έχουμε να αξιοποιήσουμε τη δυναμική κατανόηση της εφηβικής πλήξης. Έτσι λοιπόν, υπενθυμίζοντας την τοποθέτηση ότι η πλήξη είναι ένας «ενδιάμεσος ψυχικός χωροχρόνος» που προετοιμάζει τη δημιουργικότητα της εφηβείας, τότε η δημιουργικότητα θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική πρόταση σε πρακτικό επίπεδο για να αρχίσουν οι έφηβοι να προσεγγίζουν την πίστη, αναδεικνύοντας τη μοναδικότητα του καθενός από αυτούς, αξιοποιώντας παράλληλα τα χαρίσματά τους. Αυτό βέβαια προϋποθέτει αναζήτηση των εφήβων και προσωπική γνωριμία μαζί τους από τους υπεύθυνους της ενορίας, έτσι ώστε να «χαρτογραφηθούν» τα ενδιαφέροντα και τα χαρίσματά τους. Για παράδειγμα σε μία σύναξη της ενορίας αντί το κέρασμα να το αναλάβουν οι γυναίκες της ενορίας θα μπορούσε να ανατεθεί σε εφήβους που τους ενδιαφέρει η μαγειρική ή είναι πιο εξωστρεφείς ως χαρακτήρες. Χειρωνακτικές εργασίες που χρειάζονται δύναμη, π.χ. η μεταφορά των κουτιών που μαζεύουν για τους δυσπραγούντες αδερφούς της ενορίας, θα μπορούσε να ανατεθεί, αντί στους επιτρόπους του ναού ή στους ενήλικες άντρες, στους πιο χειροδύναμους εφήβους που τους αρέσει η γυμναστική. Σε μία εκδήλωση της ενορίας το καλλιτεχνικό πρόγραμμα θα μπορούσε να ανατεθεί στους εφήβους και όχι στους ενήλικες, επιλέγοντας εφήβους με πιο καλλιτεχνική ροπή, π.χ. στη συγγραφή θεατρικού, στην ερμηνεία του έργου, στο σχεδιασμό των σκηνικών, στην εκτέλεση των τραγουδιών τόσο φωνητικά όσο και μουσικά κλπ.

Γίνονται τόσες δράσεις στις διάφορες ενορίες και πολλές φορές απουσιάζουν παντελώς οι έφηβοι, ωσάν οι δράσεις αυτές να απευθύνονται μόνο στους ενήλικες και όχι σε όλο το ποίμνιο. Κι όμως μέσα από τη δημιουργικότητα και το μοίρασμα των ταλέντων τους με το υπόλοιπο εκκλησίασμα έχουν πολλά να κερδίσουν. Έχουν να δουν βιωματικά ότι η ενορία είναι το σπίτι όλων στην κοινότητα και πως όλοι έχουν να προσφέρουν και να κερδίσουν, αρχικά την αναγνώριση – και πόσο σημαντική αλήθεια είναι αυτή η αναγνώριση για την απαρτίωση του κατακερματισμένου ευάλωτου εφηβικού εαυτού – και στη συνέχεια πιο υπαρξιακών αναζητήσεων και νοημάτων.

Επιπλέον, υπογραμμίσαμε πιο πάνω πως η πληξη είναι ισοδύναμο του αισθήματος ματαίωσης στην προσπάθεια για επικοινωνία με τους σημαντικούς ενήλικες. Ένας άλλος πρακτικός τρόπος είναι ακριβώς, πλησιάζοντας τους με διάθεση κατανόησης να ακούσουμε τη βαθύτερη επιθυμία τους για το τι θα τους βοηθούσε για να μετατραπούν οι ιερές ακολουθίες ή το κατηχητικό λιγότερο ανιαρά. Πολλές φορές ζητούν να έχουν λόγο στην επιλογή της θεματολογίας ή προβάλλουν λόγους ότι δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα των κειμένων. Θα μπορούσε να γίνουν ακολουθίες π.χ. η Θεία Λειτουργία με δειγματικό χαρακτήρα όπου θα απευθύνονταν κυρίως στους εφήβους όπου θα εξηγούνταν οι συμβολισμοί και το τι επιτελείται, εξηγώντας ταυτόχρονα με την τέλεση του μυστηρίου τα λόγια του κειμένου.

Πολλές φορές η πλήξη στην εφηβεία έχει να κάνει με το γνώριμο, το δεδομένο, αυτό που δεν προκαλεί πλέον καμιά έκ-πληξη. Βαριέμαι τον άλλο όταν μου είναι προβλέψιμος. Και όλοι εμείς οι ενήλικες που ισχυριζόμαστε ότι ανήκουμε στο χώρο της Εκκλησίας, ότι είμαστε Χριστιανοί Ορθόδοξοι είμαστε πολύ προβλέψιμοι στους εφήβους και η ζωή μας δεν τους προκαλεί καμιά έκ-πληξη! Αναρωτιέμαι, αλήθεια πολλές φορές, αν τελικά αυτό που τους πλασάρουμε ως πίστη είναι ένα ιδεολόγημα νεκρό, που δεν έχει κανένα στοιχείο ζωντάνιας, γι αυτό και δε χωράει την αμφισβήτησή τους, τον παλμό τους, την εκρηκτικότητά τους μέσα. Ο έφηβος αναζητά την αλήθεια, αναζητά να συναντήσει ανθρώπους αληθινούς, που ξέρουν να τσαλακώνουν την εικόνα τους, να συγκαταβαίνουν για να συναντήσουν τον άλλο, όπως ακριβώς συγκατέβηκε και ο Χριστός για να μας συναντήσει και να μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε προσωπική σχέση μαζί Του.

(Η πλήξη στην εφηβεία, Ψυχής δρόμοι, τ. 15)

Ψυχής δρόμοι: εκεί που οι ψυχολογικές επιστήμες συναντώνται με την πίστη.

Περιοδικό που κυκλοφορεί κάθε Μάϊο και Νοέμβριο από τις εκδόσεις Αρμός.