Είναι η δόξα του Θεού, η δικαιοσύνη Του, η φιλανθρωπία Του, το έλεός Του, η αγάπη Του. Αυτές είναι οι άκτιστες ενέργειες γιατί αυτές και μόνο έρχονται σε επαφή με εμάς.

Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου

Στην ακολουθία του Όρθρου και την 1^η θεία Λειτουργία που τελέσθηκαν στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Πειραιώς, την Β’ Κυριακή των Νηστειών,  4 Μαρτίου, εορτή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, προεξήρχε και μίλησε προς τους πιστούς, ο Αρχιμανδρίτης Παύλος Αλεξάς, της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς.

Η συμμετοχή και η ομιλία του π. Παύλου, εντάσσονται στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων, που οργανώνονται για 20^η συνεχή χρονιά στον Ναό, με την ευκαιρία της εορτής του Ευαγγελισμού και με τον γενικό τίτλο «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ 2018».

Διανύοντας την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, είπε ξεκινώντας την ομιλία του, η Εκκλησία μας, όρισε την Β’ Κυριακή των Νηστειών, να εορτάζουμε την μνήμη του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

Και ο λόγος δεν είναι τυχαίος. Στύλος Ορθοδοξίας ο Άγιος Γρηγόριος. Γι’ αυτό και τοποθετήθηκε η εορτή του, αμέσως μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας.

Έπρεπε μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας, συνέχισε, να τιμηθεί ο μέγας φωστήρας της Εκκλησίας. Αυτός ο οποίος έδωσε ώθηση στην θεολογία της και ιδιαίτερα στο θέμα των ακτίστων ενεργειών του Θεού.

Έδωσε ώθηση στην θεολογική σκέψη, όχι ως εγκεφαλική διανόηση, όπως τόνισε, αλλά ως εμπειρία. Είναι σημείο αναφοράς της ορθοδόξου πίστεως και θεολογίας, κυρίως όμως εμπειρίας, βιώσεως των ακτίστων ενεργειών του Θεού, του θαβωρίου φωτός.

«Ανέλυσε τα δόγματα της Εκκλησίας και κυρίως τα εμπειρικά εκείνα βιώματα, τα ησυχαστικά, όπως λέγονται στην εκκλησιαστική γλώσσα.

Εξ’ ου και η Παλαμική θεολογία, μία θεολογία η οποία πολεμήθηκε, αλλά επικράτησε στην Εκκλησία, ως εμπειρία των αγίων του Θεού, θέα του ακτίστου φωτός, θέα της θείας χάριτος, εμπειρία της θείας χάριτος.

Αν θέλαμε να συνοψίσουμε την Παλαμική θεολογία, θα μπορούσε να συνοψιστεί σε μία πρόταση, «ο Θεός αγάπη εστί».»

Ο Θεός είναι ένας, εξηγεί ο π. Παύλος, μία η θεία φύση, μία η ουσία του Θεού. Η αγάπη προϋποθέτει σχέση πρόσωπων. Δεν αγαπούμε αφηρημένα, αγαπούμε συγκεκριμένα πρόσωπα. Η αγάπη είναι σχέση τουλάχιστον δύο προσώπων. Και αυτή η σχέση είναι αμφίδρομη.

Τα πρόσωπα της θεότητας είναι τρία. Όλα τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος αγαπούν τα έτερα. Η σχέση των τριών προσώπων, είναι σχέση αγάπης, αλληλοπεριχώρησης.

Μεγάλη σημασία θεολογική έχει η έννοια του «άλλου», επεσήμανε στη συνέχεια. Ο «άλλος» είναι πολύ σημαντικό μέγεθος για την σωτηρία μας. Ο «άλλος» δεν είναι απειλή, είναι η σωτηρία μας.

Δεν μπορεί ο άνθρωπος να σταθεί και να υπάρξει ως εικόνα του Θεού, εάν δεν έχει αναφορά με τον δημιουργό του.

Όταν αυτή σχέση του ανθρώπου με τον δημιουργό διαρραγεί ή καταλυθεί, παύει ο άνθρωπος να είναι αυτό που έπρεπε να είναι, αυτό για το οποίο πλάσθηκε.

«Ο άνθρωπος πλάσθηκε από τον Θεό για να μετέχει των ακτίστων ενεργειών, να μετέχει της θείας χάριτος, ώστε να αποκτά το αληθινό του «είναι».

Οι άκτιστες ενέργειες, είναι οι ενέργειες εκείνες του Θεού, κατά τις οποίες και δια των οποίων ο Θεός έρχεται σε επαφή με τον όλο άνθρωπο.

Είναι η δόξα του Θεού, η δικαιοσύνη Του, η φιλανθρωπία Του, το έλεός Του, η αγάπη Του. Αυτές είναι οι άκτιστες ενέργειες γιατί αυτές και μόνο έρχονται σε επαφή με εμάς. Η φύση και η ουσία του Θεού είναι απρόσιτες.»

Στο όρος Θαβώρ, φανερώθηκε η δόξα του Θεού στους μαθητές Του. Έλαμψε το πρόσωπο του Χριστού και οι μαθητές είδαν αυτό που πάντοτε είχε, το άκτιστο φως, το φως που γεύθηκαν και έβλεπαν οι μεγάλοι Πατέρες και ασκητές της Εκκλησίας.

Αυτό το φως καλούμαστε κι εμείς, κατέληξε ο π. Παύλος, να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις εκείνες, ώστε να είμαστε αποδέκτες και να έχουμε τη θέα του.

Και κλείνοντας σημείωσε:

«Τι είναι αυτό που καθιστά τα ιερά λείψανα των Αγίων θαυματουργικά και ιαματικά. Οι άκτιστες ενέργειες τις οποίες οι άγιοι της Εκκλησίας με τον αγώνα τους, άφησαν τον Θεό να ενεργήσει μέσα τους και να τους θεώσει.

Και αυτό που συνέβη στην ψυχή τους εμπότισε και το σώμα τους.

Και έτσι κι εμείς, όταν προσκυνούμε τα ιερά λείψανα και τις ιερές εικόνες, λαμβάνουμε τη θεία χάρη και τον αγιασμό.»