«Τοπία» από ψυχικές διαδρομές – 44
Της Elissa Bjeletich
Στην οικογένειά μας μιλάμε ανοιχτά για τον θάνατο. Παίρνουμε τα παιδιά μαζί μας σε κηδείες όπου το φέρετρο είναι ανοιχτό και μπορούν να δουν τον εκλιπόντα – αν και δεν θα το έκανα ποτέ σε περίπτωση που το παιδί μου εξέφραζε φόβο ή απροθυμία να έρθει μαζί μας. Και το ίδιο ανοιχτά μιλάμε για πρόσωπα αγαπημένα που έχουν φύγει από κοντά μας. Μνημονεύουμε τα ονόματά τους κάθε βράδυ στην προσευχή μας, δεν τους αφήνουμε ποτέ στην άκρη, δεν τους λησμονούμε αλλά δείχνουμε ότι αποτελούν ακόμα μέλη αυτής της κοινότητας.
Η απόκρυψη ή η άρνηση του θανάτου δεν ανήκει στην Ορθοδοξία. Αντιθέτως, η χριστιανική αντιμετώπιση του θανάτου μάς προτρέπει να συμπεριφερθούμε στον μελλοθάνατο με τον ίδιο τρόπο που θα συμπεριφερόμασταν σε κάθε άνθρωπο που συναντάμε: με αγάπη. Αγαπάμε έναν άνθρωπο που πεθαίνει σημαίνει να τον φροντίσουμε όταν ασθενεί, να του προσφέρουμε τη στοργή και τη συμπόνια μας, να διαθέσουμε χρόνο ώστε να είμαστε μαζί του και να προσευχόμαστε, να προσευχόμαστε, να προσευχόμαστε για να ανακουφιστεί από τους πόνους του και να λυτρωθεί, να σωθεί.
Από τη στιγμή που θα μιλήσουμε με ειλικρίνεια στα παιδιά για το αγαπημένο μας πρόσωπο που πεθαίνει, θα πρέπει να τους δώσουμε να κάνουν κάτι για αυτό. Το να βρούνε το ρόλο τους σε αυτή τη διαδικασία του θανάτου είναι ιδιαίτερα σημαντικό και τα βοηθά να κατανοήσουν τον θάνατο ως ένα κομμάτι της ζωής μας. Τί μπορούν να κάνουν τα παιδιά; Πολλά πράγματα. Μπορούν να επισκεφθούν έναν μελλοθάνατο. Μπορούν να επισκεφθούν τους πενθούντες μετά τον θάνατο του προσώπου. Μπορούν να ζωγραφίσουν κάτι ή να γράψουν ένα ποίημα και να τους τα προσφέρουν. Μπορούν να προσφέρουν παρηγοριά και αγάπη μόνο και μόνο με την παρουσία τους. Μπορούν να φτιάξουν τα κουλουράκια που θα προσφερθούν στον καφέ. Και να κάνουν και κάτι ακόμα, το πιο σημαντικό: μπορούν να προσεύχονται.
(Μιλώντας στα παιδιά για τον θάνατο, Ψυχής δρόμοι, τ. 13)
Ψυχής δρόμοι: εκεί που οι ψυχολογικές επιστήμες συναντώνται με την πίστη.
Περιοδικό που κυκλοφορεί κάθε Μάϊο και Νοέμβριο από τις εκδόσεις Αρμός.