Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Στα 1617 ο Λατίνος Επίσκοπος Σύρου Giovanni – Andrea Carga εκτελέστηκε από τον επικεφαλής του τουρκικού στόλου, που είχε εισβάλει και καταλάβει το νησί. Ήταν ένα τραγικό γεγονός και μια δυσάρεστη στιγμή για το Βατικανό, που καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας γενικώς διατηρούσε καλές σχέσεις με την Υψηλή Πύλη.

Φέτος, τετρακόσια χρόνια μετά, οι Ρωμαιοκαθολικοί διοργανώνουν στη Σύρο σειρά εκδηλώσεων, με αφορμή τη θλιβερή αυτή ιστορία. Στις εκδηλώσεις προσκλήθηκαν, πέραν των ομοπίστων τους, οι αρχές της Σύρου και ο επιχώριος Ορθόδοξος Μητροπολίτης. Για δικούς του λόγους ο κ. Δωρόθεος δεν παρέστη και απέστειλε αντιπροσωπεία.

Στη δημοσιογραφική και ενημερωτική κάλυψη του γεγονότος και των εκδηλώσεων υπήρξαν σημεία που δεν ανταποκρίνονται στην ιστορική ακρίβεια. Στην ενημερωτική εφημερίδα «Καθολική», στην οποία εκδότης αναφέρεται ο «Αρχιεπίσκοπος Καθολικών Αθηνών και Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος» Σεβαστιανός, η σχετική είδηση έχει τίτλο: «Σύρος: Επέτειος μαρτυρικού θανάτου Επισκόπου Σύρας Ιωάννη – Ανδρέα Κάργα». Όπως γράφτηκαν τα ονόματα και το επώνυμο και χωρίς να αναγράφεται τίποτε για την εθνικότητά του αφήνεται να εννοηθεί ότι ο εκτελεσθείς από τους Τούρκους ήταν Έλληνας στο γένος. Επί πλέον στον τοπικό, της Σύρου, έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο ο Carga αναφέρεται ως «πρωτομάρτυρας του (Ελληνικού) Έθνους», ανάλογος των Μαρτύρων της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του Έθνους Αγίου Σεραφείμ, Επισκόπου Φαναρίου,  Διονυσίου, Μητροπολίτου Λαρίσης, του Φιλοσόφου, που είχαν μαρτυρήσει χρονολογικά κοντά στην εκτέλεση του Carga, και Ρήγα του Βελεστινλή….(Βλ. σχ. Εφημ. Κυκλάδων «Κοινή Γνώμη», αριθμ. φύλλου 4320, 16/2/2016).

Ποια είναι η αλήθεια;

Ο Giovanni – Andrea Carga ήταν Ιταλός στο γένος. Γεννήθηκε το 1560 στη Βενετία. Το βαφτιστικό του όνομα ήταν Μαρτίνος. Εισήλθε στο τάγμα των Δομινικανών και πήρε τα δύο ονόματα. Θέλησε να καταστεί μισιονάριος, για να προσηλυτίσει τους Ορθοδόξους στον Παπισμό. Πρώτη του αποστολή στην Κωνσταντινούπολη, στα 1601. Κατέστη «αποστολικός επίτροπος» και επιφορτίσθηκε με την υπηρεσία να κατευθύνει τη λατινική προπαγάνδα στην καρδιά της Ορθοδοξίας. Γράφουν στην ιστοσελίδα τους οι « αληθινές γυναίκες» (Σημ.  Άρθρο της 23/2/2016, με τίτλο «Άγνωστη ιστορία των Συριανών (Ρωμαιοκαθολικών) Ηρώων και Εθνομαρτύρων»): « Το 1601 η Ιερά Σύνοδος για τη διάδοση της Πίστεως (Σημ. Πρόκειται για Επιτροπή που εξελίχθηκε στην congregatio de propaganda fide) εκτιμώντας το ζήλο και τη θεολογική κατάρτιση ( Σημ. του Carga) τον μετέθεσε στον Γαλατά της Κωνσταντινουπόλεως στη Μονή Δομινικανών. Ολιγαρκής, φιλομαθής και επίμονος ιερέας επέδειξε ασυνήθιστη και αξιοθαύμαστη δραστηριότητα. Λόγω των ικανοτήτων του και κατόπιν πιέσεων των Ενετικών Αρχών, οι οποίες επιδίωκαν διορισμό υπηκόων τους στις λατινικές επισκοπές του Αιγαίου, εξελέγη επίσκοπος Σύρου. Λόγω των σχετικά καλών διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Υψηλής πύλης και της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας εξασφάλισε σουλτανικό φιρμάνι, με το οποίο του παρεχωρείτο διοικητική και δικαστική εξουσία πάνω σε όλους τους Συριανούς, τόσο του λατινικού, όσο και του ελληνοβυζαντινού τυπικού».

Αντιλαμβάνεται εύκολα ο αναγνώστης ποια ήταν η «ασυνήθιστη και αξιοθαύμαστη δραστηριότητα» του στην Κωνσταντινούπολη, όπως και πόσο φανατικά ήταν προσκολλημένος στη Ρώμη θρησκευτικά και στη Βενετία πολιτικά.

Για τη δράση του Λατίνου Επισκόπου Σύρου Carga σε βάρος των Ορθοδόξων σημαντικά στοιχεία αναφέρει ο ιταλός ιερωμένος Francesco Luigi Pinzani, στην εργασία του «Vita del venerabile monsignore Giovanni Andrea Carga» (Tipografia Biasutti, 1855, paper back, May 20 2009).  Για την προσηλυτιστική  δράση του Λατίνου Επισκόπου αναφέρει, μεταξύ των άλλων:

• Χαρακτήριζε τους Έλληνες Ορθοδόξους «σχισματικούς», «αιρετικούς», «ατίθασους» και «ανυπάκουους», επειδή δεν αναγνώριζαν το Πρωτείο του Πάπα, δεν υποτάσσονταν σ’ αυτόν  και δεν ακολουθούσαν τη διδασκαλία του, ότι η Εκκλησία είναι Μία και έχει έναν Ποιμένα, αυτόν, τον Πάπα.
• Ισχυριζόταν ότι οι οκτώ Σύνοδοι, που αναγνωρίζουν οι Ορθόδοξοι, αποδέχονται το Πρωτείο του Πάπα καθώς και την επεξήγηση που δόθηκε στην εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος, με το filioque. Αυτά, έλεγε, «αλλοιώθηκαν από τον πείσμονα, φιλόδοξο και βίαιο Πατριάρχη Φώτιο»  και τον διάδοχό του Μιχαήλ Κηρουλάριο.

 

• Ισχυριζόταν ακόμη ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι αιρετικό και σχισματικό και πρέπει να τοποθετηθεί εκεί λατινίζων πατριάρχης, που να θέσει την Ορθόδοξη Εκκλησία υπό την κυριαρχία του Πάπα .
• Υποστήριζε μετά πάθους ότι οι Ορθόδοξοι ώφειλαν να ακολουθήσουν τις αποφάσεις των Συνόδων στη Λυών (1272-1274) και στις Φεράρα – Φλωρεντία (1438-1439) και να υποταγούν στον Πάπα, ακολουθώντας το παράδειγμα του Βησσαρίωνα.
• Απειλούσε με εκκλησιαστικές και άλλες ποινές, τύπου Ιεράς Εξέτασης, τους απείθαρχους Ορθοδόξους, που δεν ήθελαν να υποταγούν στον παπισμό. Τις ποινές (αφορισμούς κ.λπ.) στους «αιρετικούς Ορθοδόξους» δικαιολογούσε με το ότι ενεργεί στις ψυχές τους όπως ο ιατρός στα σώματα. «Μήπως δεν είναι στην ισχύ του ιατρού η χρήση σιδήρου και φωτιάς, όταν εφαρμόζει μια θεραπεία και οι κοινές μέθοδοι δεν είναι επαρκείς;» ισχυριζόταν.

Τα επιχειρήματα του Carga είναι τα πάγια επιχειρήματα των Παπικών, έως και σήμερα. Χωρίς ντροπή αναφέρουν τις Συνόδους της Λυών και των Φεράρας – Φλωρεντίας, όταν είναι πασίγνωστο πως ο Μιχαήλ Παλαιολόγος στην πρώτη και ο Ιωάννης Παλαιολόγος στη δεύτερη ενήργησαν φιλοπαπικά  για πολιτικούς λόγους. Ευρίσκονταν υπό την απειλή του Φράγκων ο πρώτος και των Οθωμανών ο δεύτερος και ενήργησαν με τον εκβιασμό του Πάπα, πως αν θέλουν στρατιωτική βοήθεια από τη Δύση πρέπει να υποταγούν σ’ αυτόν. Βοήθεια που ποτέ δεν ήρθε και ποτέ δεν θα ερχόταν…Δεν ντρέπονται ακόμη όταν διαστρέφουν την αλήθεια ως προς τα δόγματα και τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και όταν είναι περήφανοι, που χρησιμοποιούν την κοσμική τους ισχύ για να προσηλυτίσουν τους Έλληνες στην κακοδοξία τους. Δεν ντρέπονται όταν θυμίζουν τις  μεθόδους της Ιεράς Εξέτασης… Δεν ντρέπονται να μνημονεύουν μισιονάριους, που  με όλα τα μέσα πολέμησαν την  πίστη των Ορθοδόξων. Δεν ντρέπονται και σήμερα, ίσως γιατί βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στην προπαγάνδα τους. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο από την ηγεσία του υπέρ της Ορθοδοξίας μάρτυρος  Κυρίλλου Λουκάρεως βρίσκεται σήμερα στον σύγχρονο Φαναριωτισμό …

Σημειώνεται ότι ο Λατίνος Επίσκοπος Carga, ποτέ δεν είπε, ούτε έγραψε, ούτε, φυσικά, αισθάνθηκε Έλληνας. Στην περίοδο 1600 – 1620, που δραστηριοποιείται ο Carga σε βάρος του Ελληνισμού, από την παπική εξουσία, μέσω των ιησουιτών και των άλλων μοναστικών ταγμάτων,  είχε ενταθεί η προπαγάνδα και η επιχείρηση προσηλυτισμού των όπου Γης Ορθοδόξων: Ελλήνων, Σλάβων, Σύριων, Αιγυπτίων και άλλων. Επίσης η Ιερά εξέταση ήταν σε έξαρση. Το 1600 καίγεται ζωντανός στην πυρά ο σημαντικός επιστήμονας και φιλόσοφος  Τζορντάνο Μπρούνο. Το 1616 ο καρδινάλιος Μπελαρμίνε διέταξε, εκ μέρους του Πάπα, τον Γαλιλαίο να υιοθετήσει τη θέση του Βατικανού, ότι το ηλιοκεντρικό σύστημα, που ανακάλυψε και ανακοίνωσε ο Κοπέρνικος,  είναι καθαρά υποθετικό. Με την εντολή αυτή εισήχθη ο Γαλιλαίος σε δίκη από την Ιερά εξέταση, το 1633….

Ως προς το πώς συμπεριφέρθηκαν οι παπικοί κατά την περίοδο της Επαναστάσεως του 1821 έχουν γραφτεί ιστορικά στοιχεία και επιστημονικές μελέτες, όπως η εγκριθείσα από τη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου των Αθηνών διδακτορική διατριβή του Κωνσταντίνου Μανίκα, που έχει τίτλο «Σχέσεις Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού κατά τη διάρκεια της Επαναστάσεως 1821 – 1827». Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος αναφέρει, μεταξύ των άλλων, στη βιβλιοπαρουσίαση της εν λόγω διατριβής:  «Οι Λατίνοι κατ’ αρχάς αποστασιοποιήθηκαν από τις πρώτες επαναστατικές ενέργειες και δεν συμμετείχαν στην Επανάσταση των Ελλήνων. Στη Σύρο σε σύσκεψη που έγινε “αποφασίστηκε η μη συμμετοχή τους στην επανάσταση”… Επέλεξαν την αρχή της ουδετερότητας. Όμως δεν στάθηκαν σε αυτήν…Πράγματι με πολλούς τρόπους και με πολλές ενέργειες επιδείκνυαν τα φιλοτουρκικά τους αισθήματα και ότι αυτοί παραμένουν πιστοί στον Σουλτάνο…Οι Λατίνοι των νησιών του Αιγαίου κατά τη διάρκεια της ελληνικής Επαναστάσεως, όταν οι Ορθόδοξοι ύψωναν τα λάβαρα της ελευθερίας, ύψωναν στους Ναούς τους τις γαλλικές σημαίες, πράγμα το οποίο προκαλούσε το λαό και την ελληνική κυβέρνηση…». (Περ/κό «Εκκλησιαστική Παρέμβαση», τ. 77, Ιούνιος 2002).

Ο Σπ. Τρικούπης στην Ιστορία του γράφει: « Η υπέρ της ελευθερίας φωνή αντήχησε καθ’ όλας τας Κυκλάδας και πολλάς των Σποράδων. Μόναι αι καρδίαι των του δυτικού δόγματος Ελλήνων εκώφευσαν. Εφάνη κατά την περίπτωσιν ταύτην υπό την μορφήν του δόγματος τούτου όλη η ασχημοσύνη του φανατισμού προτιμήσαντος την ημισέληνον του σταυρού και την δουλείαν της ελευθερίας». (Βλ.σχ. proskynitis.blogspot.gr, 26 Ιουλίου 2012).

Τα ερώτημα είναι γιατί οι Έλληνες Ρωμαιοκαθολικοί, με τις εκδηλώσεις για τον Carga, θέλησαν να προκαλέσουν τους Ορθοδόξους συμπολίτες τους. Σήμερα στη Σύρο ζουν ειρηνικά και αρμονικά. Γιατί θέλησαν με ανακρίβειες να αναξέσουν πληγές του παρελθόντος; Εάν νομίζουν ότι οι Έλληνες Ορθόδοξοι ξέχασαν κάνουν λάθος. Όπως έλεγε ο Κων. Δεσποτοπουλος αμνησικακία  έχουν, αμνησία δεν έχουν. Εάν νομίζουν ότι ωθούν έτσι την ένωση των Εκκλησιών πλανώνται. Οι Σύνοδοι στη Λυών και στις πόλεις Φεράρα – Φλωρεντία το αποδεικνύουν. Μπορεί σε επίπεδο κορυφής να συμφωνήθηκαν διάφορα, αλλά ο ορθόδοξος ελληνικός λαός ήταν εκείνος, που έκρινε και αποφάσισε για το μέλλον του.-