π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Είναι εμφανής μια τάση επιστροφής στα εθνικά κράτη, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Μετά από μία σχεδόν 25ετία κυριαρχίας του οράματος για παγκοσμιοποίηση, με ό,τι αυτή συνεπαγόταν (πολιτισμικός ιμπεριαλισμός, μόδα, μουσική, αθλητισμός, διασκέδαση, ιδέες), πλέον ο κόσμος έχει κουραστεί. Το όραμα της ενότητας των λαών και των ανθρώπων δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί. Η οικονομία κυριάρχησε, όπως επίσης και η επίδειξη ισχύος των Μεγάλων Δυνάμεων διά των όπλων. Ο παράγοντας «Ισλάμ» οδήγησε σε μετακινήσεις πληθυσμών, αλλά και στον φόβο της τρομοκρατίας. Οι άνθρωποι θέλουν να δοκιμάσουν να επιστρέψουν στα όσα γνώριζαν, στα οικεία τους.
Είναι δεδομένο πως η παγκοσμιοποίηση δεν θα «πεθάνει» τόσο εύκολα. Έχει θέσει τις βάσεις κυρίως μέσω του Διαδικτύου, το οποίο αποτελεί για τους νεώτερους την κύρια πηγή ψυχαγωγίας, πληροφόρησης, διασκέδασης, ενασχόλησης. Στο Διαδίκτυο υπάρχει σχετική ελευθερία. Μπορεί να γίνεται λόγος για εθνικές ρίζες, ιστορία, θρησκευτικότητα, αξίες, κείμενα και μορφές του παρελθόντος, ωστόσο όλα αυτά έχουν να κάνουν με ένα ακίνδυνο χτες. Η παιδεία εξακολουθεί να λειτουργεί στην λογική της αποδόμησης της γλώσσας, της ιστορίας, των συμβόλων, του θρησκευτικού συγκρητισμού. Ο αυτοπροσδιορισμός του ανθρώπου θεωρείται κυρίαρχο δικαίωμα, ενώ η ένταξη στην κοινότητα δευτερεύουσας σημασίας. Η παγκοσμιοποίηση, ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία συνάντησης ανθρώπων, νοοτροπιών, ιστοριών, πολιτισμών, θρησκειών, χωρίς απαίτηση υπεροχής, έχει οδηγήσει στην καλλιέργεια μιας νοοτροπίας στηριγμένης στο politically correct. Δεν μας ενδιαφέρει τι πιστεύουν οι άνθρωποι, αρκεί να μην συγκρούονται, να μην διαφωνούν, να μην κινδυνεύουμε από τις αντιρρήσεις και τις ταυτότητές τους να χάσουμε το όραμα που είναι ένας κόσμος χωρίς διαφορές σε συλλογικό επίπεδο, αλλά με διαφορές μόνο σε ό,τι αφορά το άτομο.
Η κούραση των ανθρώπων είναι παράγοντας που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυθεντική επιστροφή στις εθνικές ρίζες. Γνωρίζουμε ποιοι είμαστε και χαιρόμαστε την αναστροφή με άλλους λαούς και ανθρώπους, επειδή η πολυφωνία αποτελεί στοιχείο που βοηθά όχι στο να παραιτηθούμε από τον εαυτό μας, αλλά για να μοιραστούμε και με τους άλλους ό,τι νοηματοδοτεί το δικό μας «εμείς», παίρνοντας στοιχεία και από το αντίστοιχο δικό τους. Τότε μπορούμε να εστιάσουμε στην ανάγκη της ενότητας εν τη ποικιλία, και όχι σε εκείνη της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης, η οποία παραθεωρεί τα ιδιαίτερα στοιχεία του κάθε λαού, για να μας μετατρέψει σε πληθυσμούς άχρωμους, άγευστους και όμοιους, χωρίς την χαρά της διαφοράς. Αν όμως δεν γίνει συνειδητή προσπάθεια επιστροφής στις ρίζες μας, τότε η παγκοσμιοποίηση θα επανέλθει ως η μόνη λύση!
Στην πατρίδα μας χρειάζεται να ξαναβρούμε το ενδιαφέρον για την παράδοσή μας. Όχι με αντιγραφή του χτες, αλλά με εγχρονισμό στο σήμερα. Να δούμε τις αξίες της μουσικής και του χορού και να μη μείνουμε μόνο στις φόρμες τους. Να δούμε τι σημαίνει κοινότητα στην ενορία της Εκκλησίας. Τι σημαίνει παιδεία με στόχο στην ποιότητα της ύπαρξης μέσα από τα κείμενα της αρχαιοελληνικής και πατερικής παράδοσης και με στόχευση σε θετικές επιστήμες που θα υπηρετούν τον άνθρωπο και δεν θα τον κατευθύνουν στην εγωτική αυτάρκεια. Αφύπνιση από όλους και παρότρυνση στους νέους μας να μην φοβούνται την παράδοση, αλλά να ερευνήσουν και να την αγαπήσουν. Η αφύπνιση της Εκκλησίας και της Οικογένειας πρέπει να είναι η αρχή!
«Ορθόδοξη Αλήθεια»